Tại vùng Judean Hills của Israel, gần với Quốc lộ 375 hiện đại, các nhà khảo cổ đã khai quật được một đoạn đường có niên đại 2,000 năm tuổi từ thời Đế quốc La Mã, được bảo tồn trong một trạng thái đáng kinh ngạc. Phát hiện này không chỉ là một kỳ công khảo cổ học mà còn là một minh chứng sống động cho kỹ thuật xây dựng và tầm nhìn chiến lược đã giúp người La Mã cai trị một đế chế rộng lớn.
 |
| Ảnh: Con đường cổ có niên đại 2000 năm thời kỳ đế quốc La Mã dược tìm thấy tại Israel Gần Quốc lộ 375A |
"Đường Hoàng Đế" và Mạng Lưới Giao Thông Cổ Đại
Theo bà Irina Zilberbod, giám đốc cuộc khai quật, con đường mới được phát hiện này rộng tới 6 mét và kéo dài ít nhất 1,5 km. Nó được cho là một tuyến đường phụ, kết nối một khu định cư La Mã cổ đại gần Beit Natif với một trong những "siêu xa lộ" của thời đó: "Đường Hoàng Đế" (Emperor's Road).
"Đường Hoàng Đế" là một huyết mạch giao thông chính, nối liền hai thành phố quan trọng là Eleutheropolis (ngày nay là Bet Guvrin) và Jerusalem. Việc xây dựng những con đường hoành tráng như vậy được cho là diễn ra vào khoảng năm 130 sau Công nguyên, có thể là để chuẩn bị cho chuyến thăm của Hoàng đế Hadrian, hoặc trong quá trình đàn áp cuộc nổi dậy Bar Kokhba (132-135 SCN). Giả thuyết này càng được củng cố khi trước đây, người ta đã tìm thấy một cột mốc đá khắc tên Hoàng đế Hadrian gần khu vực này.
Trước thời La Mã, hầu hết các "con đường" chỉ là những lối mòn tự phát. Nhưng người La Mã, với tư duy thực dụng và nhu cầu quân sự, đã nhận ra tầm quan trọng sống còn của một mạng lưới đường bộ hiệu quả. Họ đã phát triển hệ thống giao thông trên một quy mô chưa từng có, không chỉ để di chuyển quân đội mà còn để thúc đẩy thương mại và quản lý hành chính.
Những Đồng Xu "Lạc" Dưới Lớp Đá Pflaster: Câu Chuyện Của Nhiều Thời Đại
Trong quá trình khai quật, các nhà khảo cổ đã phát hiện ra một chi tiết thú vị: những đồng xu cổ nằm kẹt giữa các viên đá lát đường. Những đồng xu này không chỉ đến từ một thời kỳ, mà là một bộ sưu tập "lạc" qua nhiều thế kỷ, kể lại câu chuyện về sự sầm uất và lâu dài của con đường:
- Một đồng xu từ năm thứ 2 của Cuộc nổi dậy Lớn của người Do Thái chống lại La Mã (năm 67 SCN).
- Một đồng xu từ thời Umayyad (thời kỳ Hồi giáo).
- Một đồng xu của tổng trấn xứ Judea, Pontius Pilate (năm 29 SCN)—nhân vật nổi tiếng trong Kinh thánh.
- Một đồng xu của vua Agrippa I (năm 41 SCN), được đúc tại Jerusalem.
Sự hiện diện của những đồng xu từ nhiều thời kỳ khác nhau cho thấy con đường này đã được sử dụng liên tục trong hàng trăm năm, là nơi diễn ra các hoạt động giao thương và đi lại của nhiều nền văn hóa khác nhau.
 |
| Ảnh: các nhà khảo cổ đang kiểm tra con đường cổ, và họ nhặt dược các đồng xu cổ ven dường bên dưới những viên đá, các đồng xu có nhiều nguồn gốc khác nhau trải qua các thời kỳ lịch sử đương đại. |
Huyết Mạch Kinh Tế của Đế Chế
Con đường này không chỉ phục vụ cho quân đội. Nó là một phần của một mạng lưới kinh tế phức tạp. Từ các "Đường Hoàng Đế" chính, các tuyến đường phụ như thế này tỏa ra, kết nối với các làng mạc và trang trại.
Đây chính là những con đường mà các sản phẩm nông nghiệp cốt lõi của khu vực—ngũ cốc, dầu ô liu và rượu vang—được vận chuyển. Hàng hóa sẽ được thu gom từ các vùng nông thôn, đưa ra các tuyến đường chính, sau đó được vận chuyển đến các khu chợ lớn ở các thành phố như Jerusalem và thậm chí được xuất khẩu đi khắp Đế chế.
Phát hiện này một lần nữa khẳng định câu nói nổi tiếng: "Mọi con đường đều dẫn đến Rome". Nó cho thấy cách người La Mã đã xây dựng một cơ sở hạ tầng bền vững, không chỉ để chinh phục mà còn để cai trị, kết nối và khai thác kinh tế các vùng đất xa xôi của đế chế mình.
Thế Anh.
