Vượt Lên Trên Những Vụ Nổ: Tại Sao 'Arrival' Là Phim Về Cuộc Tiếp Xúc Đầu Tiên Chân Thực Nhất

Trong nhiều thập kỷ, Hollywood đã huấn luyện chúng ta mong đợi một điều từ các cuộc viếng thăm của người ngoài hành tinh: sự hủy diệt. Từ Independence Day đến War of the Worlds, câu chuyện gần như luôn giống nhau một thế lực vượt trội về công nghệ đến với vũ khí tối tân để khuất phục hoặc hủy diệt nhân loại. Nhưng bộ phim Arrival (Cuộc Đổ Bộ Bí Ẩn) năm 2016, do Denis Villeneuve đạo diễn, đã đưa ra một lựa chọn sâu sắc và hợp lý hơn nhiều. Phim lập luận rằng một cuộc tiếp xúc đầu tiên thực sự sẽ là một trận chiến không phải bằng vũ khí, mà bằng sự thấu hiểu, khiến nó trở thành bộ phim mô tả sự kiện này một cách chân thực và trí tuệ nhất trong điện ảnh hiện đại.

Ảnh: Người ngoài hành tinh trong bộ phim Arrival, có kích thước khổng lồ, to lớn hơn khủng long.

Một Trí Tuệ Thực Sự Xa Lạ

Tính chân thực của Arrival bắt đầu từ chính những người ngoài hành tinh. Khi 12 phi thuyền nguyên khối, đen tuyền xuất hiện tại các địa điểm ngẫu nhiên trên toàn cầu, mục đích của chúng là một bí ẩn hoàn toàn. Các sinh vật bên trong, mà nhân loại gọi là "Heptapod", là một ví dụ kinh điển về thiết kế không lấy con người làm trung tâm.

Họ không phải là những sinh vật đi bằng hai chân với đầu to và đôi mắt biểu cảm. Thay vào đó, họ là những sinh vật bảy chi khổng lồ, to lớn hơn cả khủng long, tồn tại trong một khoang tàu có trọng lực thấp chứa đầy sương mù dày đặc. Đối với chúng ta, họ gần như hoàn toàn không thể hiểu được, cả về ngoại hình lẫn sinh học. Bộ phim đã xuất sắc tránh được "chủ nghĩa Trái Đất" vốn là vấn đề của rất nhiều câu chuyện khoa học viễn tưởng; những sinh vật này không chỉ đơn giản là con người được biến đổi. Họ thực sự, về cơ bản là xa lạ.

Ảnh: CHỮ VIẾT CỦA NGƯỜI NGOÀI HÀNH TINH

Quan trọng là, không giống như các đối tác điện ảnh của mình, những sinh vật này không triển khai một loại vũ khí nào. Họ không bắn tia la-de hay san phẳng các thành phố. Họ đến với một thông điệp, và "vũ khí" của họ chính là ngôn ngữ.

Cuộc Xâm Lăng Bằng Ngôn Ngữ, Không Phải Bằng Vũ Lực

Cốt truyện trung tâm của Arrival không xoay quanh các binh lính và tướng lĩnh, mà là một nhà ngôn ngữ học, Tiến sĩ Louise Banks (Amy Adams), và một nhà vật lý học, Ian Donnelly (Jeremy Renner). Nhiệm vụ của họ là đi vào phi thuyền của người ngoài hành tinh mỗi ngày và cố gắng giao tiếp một cách tỉ mỉ, kiên nhẫn với các Heptapod.

Quá trình này chậm chạp, gây nản lòng và có phương pháp hoàn toàn khác xa với các máy dịch tức thời trong các câu chuyện khoa học viễn tưởng khác. Họ bắt đầu với những từ vựng cơ bản, cố gắng thu hẹp khoảng cách nhận thức không thể đo đếm được. Sự căng thẳng của bộ phim không được xây dựng từ các cảnh hành động, mà từ cuộc đấu tranh trí tuệ để hỏi câu hỏi quan trọng nhất: "Mục đích của các vị trên Trái Đất là gì?"

Ngôn ngữ viết của Heptapod cũng xa lạ như chính họ. Nó bao gồm các ký tự logogram (chữ tượng hình) phức tạp hình tròn, được phun ra như một làn mực. Không giống như ngôn ngữ của con người, vốn có tính tuyến tính và tuần tự, một câu của người Heptapod được thể hiện cùng một lúc, không có điểm bắt đầu hay kết thúc. Để hiểu nó, người ta phải nhận thức toàn bộ khái niệm một cách đồng thời.

Món Quà Viết Lại Thực Tại

Khái niệm sâu sắc nhất của bộ phim là ngôn ngữ của Heptapod không chỉ là một công cụ giao tiếp; nó là một công cụ viết lại chính nhận thức. Đây là một sự khám phá điện ảnh về giả thuyết Sapir-Whorf, một lý thuyết ngôn ngữ học ngoài đời thực cho rằng ngôn ngữ một người nói ảnh hưởng trực tiếp đến cách họ suy nghĩ và nhận thức thế giới.

Khi Louise trở nên thông thạo hơn, bộ não của cô bắt đầu thay đổi. Cô bắt đầu suy nghĩ bằng ngôn ngữ của người ngoài hành tinh, và khi làm vậy, cô bắt đầu nhận thức thời gian như họ: một cách phi tuyến tính. Cô trải nghiệm những khoảnh khắc của quá khứ, hiện tại và tương lai cùng một lúc. Cô "nhớ" về đứa con gái tương lai của mình, cuộc đời và cái chết của cô bé. Đối với cô, thời gian không còn là một đường thẳng mà là một vòng tròn mà cô có thể truy cập vào bất kỳ điểm nào.

Đây là món quà của người ngoài hành tinh. Họ đến Trái Đất để dạy cho chúng ta cách nhìn mới này, "vũ khí" thời gian phi tuyến tính. Đổi lại, họ biết rằng họ sẽ cần sự giúp đỡ của nhân loại trong 3.000 năm nữa, và món quà này là chìa khóa để đảm bảo sự sống còn và hợp tác của chúng ta.

Bác Bỏ Logic Hủy Diệt

Arrival ngầm đặt ra một câu hỏi quan trọng: tại sao một loài đủ thông minh để du hành giữa các vì sao lại quan tâm đến chiến tranh nguyên thủy? Như bộ phim gợi ý, nếu một chủng tộc ngoài hành tinh muốn tiêu diệt nhân loại, họ không cần phải tham gia vào các cuộc chiến đấu gần, đầy rủi ro. Họ có thể phóng một tiểu hành tinh lao vào Trái Đất hoặc triển khai một tác nhân sinh học từ khoảng cách hàng tỷ dặm. Chính hành động họ đến tận bầu khí quyển của chúng ta đã cho thấy một mục đích vượt xa sự hủy diệt đơn thuần.

Họ đã đến trong hòa bình. Họ đến với một thông điệp. Họ đến với một ngôn ngữ có thể mở khóa vũ trụ. Họ cho chúng ta thấy một trí tuệ tiên tiến thực sự có thể trông như thế nào, và quan trọng hơn, họ có thể muốn gì không phải tài nguyên hay lãnh thổ, mà là sự trao đổi cộng sinh về kiến thức. Nếu một loài thông minh hơn chúng ta đến hành tinh này, gần như chắc chắn họ sẽ không tìm kiếm một cuộc chiến, mà là một cuộc đối thoại.