Florida, Hoa Kỳ – Các quan chức y tế tại bang Florida vừa xác nhận một trường hợp nhiễm trùng hiếm gặp nhưng cực kỳ nguy hiểm do amip "ăn não" gây ra, dấy lên lo ngại cho người dân trong bối cảnh mùa hè nắng nóng. Cảnh báo đã được ban hành khẩn cấp tại Hạt Hillsborough sau khi một cá nhân được xác định đã nhiễm Naegleria fowleri.
Bộ Y tế Florida (DOH) nhấn mạnh rằng dù rất hiếm gặp, căn bệnh do loại amip này gây ra có tỷ lệ tử vong rất cao và tiến triển cực kỳ nhanh chóng.
(Lưu ý: Sinh vật gây bệnh này là Naegleria fowleri, không phải Entamoeba histolytica như có thể bị nhầm lẫn. Entamoeba histolytica gây bệnh lỵ amip ở đường ruột, hoàn toàn khác với amip ăn não.)
Naegleria fowleri - Kẻ Sát Nhân Vô Hình Trong Làn Nước Ấm
Naegleria fowleri là một sinh vật đơn bào, kích thước siêu nhỏ, sống tự do trong môi trường. Nó không phải là virus hay vi khuẩn, mà là một loại amip.
Môi trường sống: Loại amip này phát triển mạnh trong các vùng nước ngọt ấm, đặc biệt là khi nhiệt độ tăng cao vào các tháng mùa hè như tháng Bảy, Tám và Chín. Chúng thường được tìm thấy trong:
- Hồ, ao, sông và kênh rạch.
- Các suối nước nóng.
- Nước thải công nghiệp ấm.
- Các bể bơi không được khử trùng bằng clo đúng cách.
Cách thức lây nhiễm: Con đường lây nhiễm duy nhất của Naegleria fowleri là khi nước bị ô nhiễm xộc mạnh vào mũi. Từ đó, amip sẽ di chuyển theo dây thần kinh khứu giác để lên não, gây ra một bệnh nhiễm trùng tàn phá gọi là Viêm màng não - não do amip nguyên phát (Primary Amebic Meningoencephalitis - PAM).
Quan trọng: Bạn không thể bị nhiễm bệnh khi uống phải nước chứa amip. Bệnh cũng không thể lây từ người sang người.
Các Triệu Chứng và Mức Độ Nguy Hiểm Báo Động
Bệnh viêm màng não - não do amip tiến triển cực kỳ nhanh chóng và thường gây tử vong trong vòng một tuần sau khi các triệu chứng bắt đầu xuất hiện. Tỷ lệ tử vong lên tới hơn 97%.
Các triệu chứng ban đầu thường xuất hiện sau khoảng 5 ngày kể từ khi bị nhiễm, bao gồm:
- Đau đầu dữ dội
- Sốt cao
- Buồn nôn và nôn mửa
- Cứng cổ
- Lú lẫn, mất tập trung
- Mất thăng bằng
- Co giật
- Ảo giác
- Hôn mê
DOH nhấn mạnh, bất kỳ ai có các triệu chứng trên sau khi bơi lội ở vùng nước ngọt ấm nên "tìm kiếm sự chăm sóc y tế ngay lập tức, vì bệnh tiến triển rất nhanh chóng."
Cảnh Báo và Các Biện Pháp Phòng Ngừa Hiệu Quả
Mặc dù ca nhiễm được xác nhận tại Hạt Hillsborough, DOH đã đưa ra cảnh báo cho toàn bộ người dân Florida. Các biện pháp phòng ngừa là chìa khóa để có một mùa hè an toàn:
- TRÁNH để nước xộc vào mũi khi bơi lội hoặc lặn trong các vùng nước ngọt ấm. Cân nhắc sử dụng kẹp mũi.
- KHÔNG khuấy động bùn đất ở đáy các vùng nước nông, ấm, vì amip có thể sống ở đó.
- CẨN THẬN với nước máy: Dù hiếm, amip có thể tồn tại trong nước máy. Luôn sử dụng nước cất, nước vô trùng hoặc nước đã được đun sôi để nguội khi thực hiện rửa mũi (ví dụ như dùng bình Neti) hoặc làm sạch các dụng cụ y tế tiếp xúc với mũi.
"Hãy nhớ rằng, căn bệnh này rất hiếm và các chiến lược phòng ngừa hiệu quả có thể cho phép một mùa hè bơi lội an toàn và thư giãn," DOH trấn an người dân.
Thống Kê Về Mức Độ Hiếm Gặp
Để giảm bớt lo lắng, các cơ quan y tế cũng nhấn mạnh rằng nguy cơ nhiễm Naegleria fowleri là cực kỳ thấp.
- Tại Florida, chỉ có 37 trường hợp được báo cáo kể từ năm 1962.
- Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC), từ năm 2009 đến 2018, chỉ có 34 ca nhiễm được ghi nhận trên toàn nước Mỹ. Trong số đó:
- 30 người bị nhiễm từ các hoạt động bơi lội giải trí.
- 3 người bị nhiễm sau khi rửa mũi bằng nước máy bị ô nhiễm.
- 1 người bị nhiễm từ nước bẩn trên máng trượt nước.
