Nhìn Lại Khoảnh Khắc Lịch Sử: Khi SpaceX Lần Đầu Phóng Tên Lửa Tái Sử Dụng và Thay Đổi Ngành Hàng Không Vũ Trụ Mãi Mãi

Ngày nay (năm 2025), việc SpaceX phóng và hạ cánh các tên lửa Falcon 9 đã trở thành một cảnh tượng gần như thường lệ. Nhưng để có được sự thành công đó, họ đã phải trải qua một hành trình dài đầy thử thách, và đỉnh cao của hành trình đó chính là một khoảnh khắc lịch sử diễn ra nhiều năm về trước, một sự kiện đã thay đổi ngành hàng không vũ trụ mãi mãi.

Ảnh: Phần thân Tầng 1 của tên lửa Falcon 9 sẽ dược tái sử dụng

Đó là ngày 30 tháng 3 năm 2017. Lần đầu tiên trong lịch sử, một tên lửa quỹ đạo đã qua sử dụng được phóng thành công vào không gian lần thứ hai.

Cuộc Cách Mạng Về Chi Phí

Trước thời điểm lịch sử đó, ngành công nghiệp vũ trụ vận hành theo một nguyên tắc cực kỳ tốn kém: mọi tên lửa quỹ đạo đều là đồ dùng một lần. Hãy tưởng tượng, mỗi lần bay từ New York đến London, người ta phải chế tạo một chiếc Boeing 747 hoàn toàn mới, và sau khi bay xong thì vứt nó xuống biển. Đó chính xác là cách ngành vũ trụ đã hoạt động trong hơn 60 năm.

Mỗi lần phóng tên lửa lên quỹ đạo, người ta phải chế tạo một tên lửa mới, có thể tiêu tốn từ hàng chục đến hàng trăm triệu đô la. Toàn bộ phần thân đắt đỏ của tên lửa sẽ bị đốt cháy trong khí quyển hoặc rơi xuống đại dương sau khi hoàn thành nhiệm vụ.

Elon Musk và SpaceX đã quyết tâm thay đổi điều đó. Họ tin rằng chìa khóa để mở ra tương lai của du hành vũ trụ chính là khả năng tái sử dụng.

Falcon 9 - Tên Lửa "Bất Tử"

SpaceX không cố gắng thu hồi toàn bộ tên lửa. Họ tập trung vào phần đắt giá và quan trọng nhất: Tầng 1 của tên lửa. Đây là một lõi cao 14 tầng, chứa 9 động cơ chính Merlin và hầu hết nhiên liệu cần thiết để đẩy tên lửa ra khỏi lực hút của Trái Đất.

Quá trình thu hồi của họ là một kỳ công của kỹ thuật:

1. Tách tầng: Khoảng vài phút sau khi cất cánh, tầng 1 sẽ tách ra khỏi phần đỉnh của tên lửa (chứa vệ tinh) và bắt đầu hành trình quay trở lại.

2. Quay đầu và giảm tốc: Nó sử dụng các động cơ đẩy nhỏ để quay đầu và thực hiện một cú đốt động cơ để giảm tốc độ rơi.

3. Điều hướng: Các cánh lưới (grid fins) bằng titan sẽ bung ra, giúp điều khiển và ổn định tên lửa khi nó lao trở lại qua bầu khí quyển.

4. Hạ cánh: Ngay trước khi chạm đất (hoặc mặt biển), nó thực hiện một cú đốt động cơ hạ cánh cuối cùng, bung chân đáp và nhẹ nhàng đáp thẳng đứng xuống mặt đất hoặc trên một ụ nổi không người lái trên đại dương.

Để đi đến thành công, SpaceX đã trải qua một chặng đường dài từ năm 2011 với vô số lần thử nghiệm thất bại và những vụ nổ ngoạn mục, trước khi có được những cú hạ cánh thành công đầu tiên và dần dần xây dựng một kho dự trữ tên lửa đã qua sử dụng.

Khoảnh Khắc Lịch Sử và Lời Khẳng Định Của Elon Musk

Và rồi ngày 30 tháng 3 năm 2017 đã đến. Một tên lửa Falcon 9, vốn đã thực hiện một nhiệm vụ vào tháng 4 năm 2016, đã đứng sừng sững trên bệ phóng tại Cape Canaveral, Florida một lần nữa. Nó gầm rú cất cánh, đưa một vệ tinh liên lạc lên quỹ đạo, và sau đó, tầng 1 của nó lại một lần nữa thực hiện cú hạ cánh hoàn hảo xuống ụ nổi trên Đại Tây Dương.

Ngay sau khi tên lửa hạ cánh, Elon Musk đã xuất hiện trên chương trình phát trực tiếp, không giấu được sự vui mừng:

"Điều này có nghĩa là bạn có thể bay và tái sử dụng một tên lửa quỹ đạo, vốn là bộ phận đắt nhất. Cuối cùng, đây sẽ là một cuộc cách mạng lớn trong lĩnh vực Hàng không vũ trụ," Elon Musk cho biết.

Sứ mệnh này không chỉ là một thành công kỹ thuật, nó là một lời khẳng định rằng giấc mơ về tên lửa tái sử dụng không còn là viễn tưởng nữa. Nó đã chứng minh rằng một phần thân tên lửa đã bay vào vũ trụ có thể được thu hồi, tân trang và phóng thành công một lần nữa.

Từ khoảnh khắc lịch sử đó, SpaceX đã liên tục cải tiến và thực hiện hàng trăm lần phóng lại, một số tầng tên lửa thậm chí đã bay hơn 20 lần. Cuộc cách mạng mà Elon Musk nói đến đã thực sự diễn ra, mở ra một kỷ nguyên mới cho ngành hàng không vũ trụ với chi phí rẻ hơn và tần suất phóng cao hơn bao giờ hết.

Thế Anh