Ngành công nghiệp truyện tranh thế giới vừa nói lời tiễn biệt một trong những tượng đài có ảnh hưởng lớn nhất: Jim Shooter. Ông qua đời vào ngày 1 tháng 7 năm 2025, khép lại gần bốn thập kỷ cống hiến không ngừng nghỉ. Với 9 năm nắm giữ vị trí Tổng biên tập của Marvel, Jim Shooter đã đi vào lịch sử với hai hình ảnh đối lập: một nhà lãnh đạo thiên tài đã đưa Marvel lên đỉnh vinh quang, và một "gã bạo chúa" hà khắc trong phòng biên tập.
Thần Đồng Xuất Chúng Của Làng Truyện Tranh
Tài năng của Jim Shooter là điều không thể bàn cãi, dù ở vai trò tác giả hay biên tập viên. Năm 14 tuổi, ông đã gây chấn động khi gửi bản thảo truyện *Legion of Super-Heroes* đến tòa soạn DC. Tác phẩm xuất sắc đến mức không ai tin nó được viết bởi một cậu thiếu niên, và ông ngay lập tức được nhận vào làm việc. Chỉ một năm sau, ở tuổi 15, Jim Shooter chính là người đã viết nên cuộc đua kinh điển đầu tiên giữa Superman và Flash, đồng thời sáng tạo ra các nhân vật đáng nhớ như Karate Kid, Ferro Lad, nhóm phản diện Fatal Five và ác nhân Parasite.
Năm 24 tuổi, ông gia nhập Marvel với vai trò biên tập viên và nhanh chóng được mệnh danh là "Trouble Shooter" (Người xử lý rắc rối). Ông trở thành huyền thoại khi tự mình đọc và duyệt mọi bản thảo để đảm bảo tính nhất quán và loại bỏ mọi sai sót, một công việc đòi hỏi sự tỉ mỉ phi thường.
Triều Đại Vàng Tại Marvel
Năm 1978, sau một giai đoạn đầy biến động khi Marvel thay 4 tổng biên tập chỉ trong 2 năm, Jim Shooter được chính Stan Lee bổ nhiệm vào vị trí quyền lực nhất. Ông đã tại vị suốt 9 năm, tạo nên một "triều đại" huy hoàng không thể nào quên.
Dưới sự dẫn dắt của ông, Marvel đã vượt qua đối thủ truyền kiếp DC, trở thành nhà xuất bản truyện tranh thành công nhất thế giới. Hàng loạt sự kiện kinh điển, nền tảng cho vũ trụ Marvel sau này, đã ra đời trong giai đoạn này, bao gồm *Secret Wars, Dark Phoenix Saga, Korvac Saga*,...
Ông đã thiết lập một triết lý sáng tác kinh điển: "Mọi tập truyện đều phải là tập truyện đầu tiên của ai đó". Ông yêu cầu mỗi tác phẩm phải có cấu trúc rõ ràng: mở đầu giới thiệu bối cảnh, đặt ra mâu thuẫn chính, và phải giải quyết được ít nhất một phần của mâu thuẫn đó. Công thức này đảm bảo mọi độc giả, dù mới hay cũ, đều có thể dễ dàng tiếp cận và thưởng thức câu chuyện.
Nhà Cải Cách Tiên Phong Vì Quyền Lợi Tác Giả
Không chỉ tập trung vào chất lượng sản phẩm, Jim Shooter còn là người tiên phong trong việc bảo vệ quyền lợi cho các nhà sáng tạo. Dưới thời của ông, thu nhập của tác giả và họa sĩ được cải thiện đáng kể. Lần đầu tiên trong lịch sử, các nhà sáng tạo được hưởng phần trăm lợi nhuận từ chính tác phẩm của mình mỗi khi chúng được tái bản. Điều này mang lại cho họ một nguồn thu nhập ổn định và xứng đáng hơn.
Minh chứng rõ ràng nhất là trường hợp của họa sĩ John Byrne, người đã kiếm được hơn 10 triệu đô la sau 10 năm làm việc, một con số không tưởng đối với giới sáng tạo truyện tranh trước đó. Ngoài ra, Jim còn thúc đẩy việc tái bản các đầu truyện cũ dưới dạng tuyển tập (collection), vừa để tri ân, vừa tạo thêm thu nhập cho những cây bút gạo cội như Jack Kirby hay Steve Ditko, những người chưa được Marvel đối xử công bằng trong quá khứ.
Bóng Tối Của "Bạo Chúa"
Tuy nhiên, danh xưng "bạo chúa" mà nhiều người gán cho Jim Shooter không phải là vô cớ. Ông tạo ra một môi trường làm việc cực kỳ áp lực, can thiệp sâu vào quá trình sáng tác và thường xuyên xảy ra xung đột với các tác giả, họa sĩ. Phong cách làm việc nguyên tắc của ông đôi khi biến thành sự bảo thủ cực đoan và hà khắc, không cho phép bất kỳ ai đi chệch khỏi quy định mà ông đặt ra.
Sự căng thẳng lên đến đỉnh điểm khi họa sĩ John Byrne được cho là đã tổ chức một bữa tiệc, nơi các nhân viên đốt hình nộm Jim Shooter để nguyền rủa ông. Áp lực từ các cuộc phản đối nội bộ ngày càng gay gắt, buộc ban lãnh đạo phải sa thải ông vào năm 1987. Ngay sau đó, có tin đồn rằng Chris Claremont, tác giả huyền thoại của X-Men, đã mở tiệc lớn mời toàn bộ nhân viên đến ăn mừng.
Di Sản Không Thể Phai Mờ
Nhìn lại sự nghiệp của Jim Shooter, không thể phủ nhận ông có những khiếm khuyết. Tư duy cứng nhắc đôi khi khiến ông khó chấp nhận sự thay đổi và chuyển mình của văn hóa truyện tranh. Tuy nhiên, những đóng góp của ông cho Marvel nói riêng và toàn ngành công nghiệp nói chung là một di sản đồ sộ. Ông đã kiến tạo nên một kỷ nguyên vàng, đặt nền móng vững chắc cho sự phát triển của Marvel. Nếu không có Jim Shooter, Marvel và có lẽ cả thế giới truyện tranh sẽ không bao giờ có được diện mạo như ngày hôm nay.
