09/09/2025

Bí Ẩn Sinh Tồn: Loài Thằn Lằn Cổ Đại Sống Sót Dù Ở Ngay Tâm Chấn Vụ Tuyệt Chủng Khủng Long

BlogTheanh (/2025): Một nghiên cứu đột phá vừa hé lộ câu chuyện sống sót phi thường của một loài bò sát nhỏ bé, được gọi là thằn lằn đêm. Chúng không chỉ vượt qua được thảm họa đã xóa sổ loài khủng long 66 triệu năm trước, mà còn làm được điều đó ngay tại "hàng ghế đầu" của sự kiện gần khu vực va chạm của tiểu hành tinh Chicxulub.


Cách đây 66 triệu năm, một tiểu hành tinh khổng lồ đã lao vào Trái Đất tại nơi ngày nay là Bán đảo Yucatan, Mexico. Vụ va chạm đã gây ra một cuộc đại tuyệt chủng, quét sạch 75% sự sống trên hành tinh, bao gồm tất cả các loài khủng long không biết bay. Trong bối cảnh địa ngục trần gian đó, một nghiên cứu mới được công bố đã phát hiện ra một kẻ sống sót đầy bất ngờ: loài thằn lằn đêm (Xantusiidae).

Thách Thức Mọi Quy Luật Sinh Tồn

Điều khiến sự tồn tại của loài thằn lằn này trở nên đặc biệt hấp dẫn là chúng dường như hội tụ đủ các đặc điểm bất lợi để có thể vượt qua một thảm họa toàn cầu.

Nghiên cứu chỉ ra rằng, trái ngược với tên gọi, chúng là loài hoạt động vào ban ngày. Đặc điểm này lẽ ra đã khiến chúng cực kỳ dễ bị tổn thương trước những tác động tức thời của vụ va chạm, như bầu trời tối sầm vì bụi và tro, gây ra sự sụt giảm nhiệt độ toàn cầu và phá vỡ chuỗi thức ăn.


Thêm vào đó, chúng có tỷ lệ sinh sản rất thấp, thường chỉ đẻ rất ít con. Trong một thế giới mà sự sống bị hủy diệt hàng loạt, khả năng phục hồi quần thể một cách nhanh chóng là chìa khóa để tồn tại. Tỷ lệ sinh sản chậm chạp của chúng lẽ ra phải là một "bản án tử" đối với sự tồn tại của cả dòng dõi.

Những đặc điểm này hoàn toàn trái ngược với hình mẫu sinh vật sống sót điển hình sau thảm họa – thường là các loài nhỏ, sống trong hang, hoạt động về đêm và sinh sản nhanh.

Bí Mật Nằm Trong Những "Ốc Đảo Sinh Tồn"

Vậy làm thế nào mà ít nhất hai dòng dõi cổ xưa của loài thằn lằn đêm đã vượt qua được nghịch cảnh? Các nhà khoa học tin rằng câu trả lời nằm ở khả năng tận dụng các vi môi trường sống (microhabitats).

Hóa ra, những nơi trú ẩn nhỏ bé và được che chắn như khe đá, các khúc gỗ mục, hoặc những hang hốc dưới lòng đất đã trở thành những "ốc đảo sinh tồn". Những nơi này đã che chở cho chúng khỏi sức nóng khủng khiếp ban đầu của vụ nổ, những trận mưa axit, và sự biến đổi khí hậu khắc nghiệt kéo dài sau đó. Trong khi thế giới bên ngoài sụp đổ, những không gian nhỏ bé này đã cung cấp một môi trường tương đối ổn định, giúp chúng bám trụ qua giai đoạn tồi tệ nhất.

Viết Lại Lịch Sử về Sự Sống Sót

Sự kiên cường của loài thằn lằn đêm thách thức những quan niệm lâu đời của chúng ta về khả năng sống sót sau các sự kiện tuyệt chủng hàng loạt. Nó cho thấy rằng không có một công thức duy nhất nào cho sự tồn tại. Đôi khi, khả năng phục hồi không đến từ những đặc điểm rõ ràng như tốc độ sinh sản hay kích thước cơ thể, mà đến từ những chiến lược thích nghi lặng lẽ và bất ngờ.

Phát hiện này nhấn mạnh tầm quan trọng của môi trường sống địa phương và yếu tố may mắn trong bức tranh lớn của quá trình tiến hóa. Nó là một lời nhắc nhở rằng, ngay cả trong những thời khắc đen tối nhất của lịch sử Trái Đất, sự sống vẫn tìm ra những cách đáng kinh ngạc để tồn tại, thường là ở những nơi chúng ta ít ngờ tới nhất.





Thế Anh