Một Sự Thích Nghi Di Truyền Cổ Xưa
Theo các nhà khoa học, "gen ginger", hay còn gọi là allele V60L, xuất hiện lần đầu tiên cách đây khoảng 50.000 năm. Đây là thời điểm tổ tiên của chúng ta rời châu Phi và di chuyển về phía bắc, đến những vùng đất có khí hậu lạnh hơn và nhận được ít ánh sáng mặt trời hơn đáng kể.
Ở châu Phi, làn da sẫm màu là một lợi thế, giúp bảo vệ cơ thể khỏi tia UV cường độ cao. Tuy nhiên, khi đến châu Âu, lượng ánh sáng mặt trời giảm mạnh đã tạo ra một vấn đề mới: thiếu vitamin D. Vitamin D rất quan trọng cho sức khỏe xương và hệ miễn dịch, và cơ thể chúng ta chủ yếu tổng hợp nó khi da tiếp xúc với ánh nắng.
Gen V60L đã mang lại một giải pháp. Nó làm cho làn da của con người trở nên sáng hơn. Làn da nhạt màu có khả năng hấp thụ tia UV hiệu quả hơn, do đó giúp cơ thể sản xuất được nhiều vitamin D hơn trong điều kiện ít nắng. Mái tóc đỏ thường đi kèm với làn da này như một phần của gói di truyền.
Các nhà khoa học đã đi đến kết luận này sau khi nghiên cứu sự tiến hóa gen của 1.000 người từ Tây Ban Nha.
Sự Phân Bố Của "Gen Ginger"
Ngày nay, gen tóc đỏ phổ biến nhất ở Bắc Âu. Ireland là quốc gia có tỷ lệ người tóc đỏ cao nhất thế giới, chiếm khoảng 10% dân số. Ước tính có khoảng 20 triệu người ở Vương quốc Anh và Ireland mang gen này. Đáng ngạc nhiên, nghiên cứu mới cũng cho thấy nó vẫn còn là một gen trội ở Nam Âu.
Sự Đánh Đổi Về Mặt Sức Khỏe
Tuy nhiên, lợi thế tiến hóa này cũng đi kèm với một sự đánh đổi. Làn da nhạt màu, trong khi giúp hấp thụ vitamin D tốt hơn, lại dễ bị tổn thương bởi tia UV hơn, dẫn đến nguy cơ mắc khối u ác tính (melanoma) – dạng ung thư da nguy hiểm nhất – cao hơn.
Vậy tại sao gen này vẫn tồn tại? Tác giả của nghiên cứu, Tiến sĩ Saioa Lopez, giải thích rằng đây có thể là một sự "thỏa hiệp" của quá trình tiến hóa. Ông nói với tờ Daily Mail: "Khối u ác tính thường là một bệnh xuất hiện sau tuổi sinh sản, và do đó sẽ có ít ảnh hưởng đến khả năng di truyền của một cá nhân cho thế hệ sau."
Nói cách khác, lợi ích của việc sản xuất đủ vitamin D để sống sót và sinh sản ở vùng khí hậu ít nắng đã lớn hơn nguy cơ bị ung thư da ở giai đoạn sau của cuộc đời.
Các nghiên cứu trước đó, như một dự án DNA ở Scotland vào năm 2012, cũng ủng hộ giả thuyết này. Họ phát hiện ra rằng khí hậu u ám ở Scotland đã tạo ra một sự thích nghi di truyền có chủ ý, giúp người Celt tóc đỏ tận dụng tối đa những ngày nắng hiếm hoi để hấp thụ vitamin D.
Vì vậy, lần tới khi bạn nhìn thấy một người có mái tóc đỏ tự nhiên, hãy nhớ rằng bạn không chỉ đang nhìn vào một màu tóc đẹp, mà còn là một minh chứng sống động cho quá trình tiến hóa đáng kinh ngạc của loài người.
