Tuyên bố của Anonymous năm 2017 rằng NASA sắp công bố bằng chứng về sự sống ngoài hành tinh đã không trở thành sự thật. Vụ việc này là một ví dụ điển hình về việc các thông tin khoa học có thật bị diễn giải và cường điệu hóa quá mức.
Tuy nhiên, những lý do khiến tuyên bố đó lan truyền rộng rãi lại bắt nguồn từ một loạt các khám phá khoa học đáng kinh ngạc mà NASA và các tổ chức khác đã và đang thực hiện, đưa chúng ta đến gần câu trả lời hơn bao giờ hết.
"Cơn Bão" Truyền Thông Năm 2017
Vào tháng 6 năm 2017, một video được cho là của nhóm hacker Anonymous đã lan truyền nhanh chóng, khẳng định rằng họ có thông tin về việc NASA đang chuẩn bị công bố một khám phá chấn động về sự sống ngoài Trái Đất.
Để tạo sự tin cậy, video đã trích dẫn những phát hiện và bình luận có thật:
Dữ liệu từ Kính thiên văn Kepler: NASA vừa công bố phát hiện thêm 219 ngoại hành tinh tiềm năng, trong đó có 10 hành tinh có kích thước tương tự Trái Đất và nằm trong "vùng ở được" (Goldilocks Zone), nơi nước lỏng có thể tồn tại.
Phát biểu của quan chức NASA: Video trích dẫn lời của Tiến sĩ Thomas Zurbuchen trước Quốc hội Hoa Kỳ vào tháng 4 năm 2017: "...chúng ta đang trên đà tạo ra một trong những khám phá sâu sắc và chưa từng có trong lịch sử."
Anonymous đã xâu chuỗi những sự kiện này và suy diễn rằng chúng là dấu hiệu cho một thông báo sắp xảy ra. Tuy nhiên, họ đã diễn giải sai bối cảnh. Lời của Tiến sĩ Zurbuchen là để nhấn mạnh tầm quan trọng và sự tiến bộ của các sứ mệnh khoa học, chứ không phải ám chỉ việc NASA đang che giấu bằng chứng về người ngoài hành tinh.
Những "Mảnh Ghép" Sự Thật Đằng Sau Tuyên Bố
Mặc dù tuyên bố của Anonymous là sai, nhưng sự lạc quan của cộng đồng khoa học vào thời điểm đó là hoàn toàn có cơ sở, dựa trên những khám phá mang tính cách mạng:
Hệ sao TRAPPIST-1
Đây là một trong những phát hiện quan trọng nhất. Chỉ cách chúng ta 39 năm ánh sáng, hệ sao này có tới bảy hành tinh đá với kích thước tương đương Trái Đất quay quanh một ngôi sao chủ. Đáng chú ý, có ít nhất ba hành tinh (e, f, và g) nằm trong vùng ở được, khiến nó trở thành một "phòng thí nghiệm" tự nhiên lý tưởng để tìm kiếm dấu hiệu của sự sống.
 |
| Ảnh: Hệ sao Trappist-1 có bảy hành tinh xoay quanh, như các bạn thấy là Hành tinh b gần mặt trời nhất nên nhiệt độ rất cao không phù hợp cho sự sống, trong khi hành tinh e, f và g nằm trong vùng có nhiệt độ thích hợp cho sự sống. Hành tinh h do ở xa nên sẽ trở nên lạnh lẽo |
Di sản của Kính thiên văn Kepler
Trước khi kết thúc sứ mệnh vào năm 2018, Kính thiên văn không gian Kepler đã thay đổi hoàn toàn hiểu biết của chúng ta về vũ trụ. Nó đã xác nhận hàng ngàn ngoại hành tinh, chứng minh rằng các hành tinh đá nhỏ, có khả năng chứa sự sống không phải là hiếm mà rất phổ biến trong thiên hà của chúng ta.
Tiềm năng từ các "Thế giới Đại dương"
Sứ mệnh Cassini, kết thúc vào năm 2017, đã cung cấp những dữ liệu đáng kinh ngạc về Enceladus, một mặt trăng băng giá của Sao Thổ. Cassini đã bay xuyên qua các cột vật chất phun ra từ bề mặt Enceladus và phát hiện ra hydro phân tử – một nguồn năng lượng tiềm năng cho sự sống vi sinh vật. Điều này cho thấy bên dưới lớp vỏ băng của Enceladus là một đại dương nước lỏng ấm áp, có thể có các miệng phun thủy nhiệt tương tự như những nơi sự sống bắt đầu trên Trái Đất.
8 Năm Sau: Cuộc Săn Tìm Đã Tiến Tới Đâu?
Kể từ năm 2017, cuộc tìm kiếm sự sống ngoài hành tinh đã có những bước tiến vượt bậc với các công nghệ mới:
Kính thiên văn Không gian James Webb (JWST): "Hậu duệ" của Kepler và Hubble, JWST có khả năng phân tích thành phần khí quyển của các ngoại hành tinh. Nó đã bắt đầu quan sát các hành tinh trong hệ TRAPPIST-1, tìm kiếm các dấu ấn sinh học (biosignatures) như oxy, metan và hơi nước, những khí có thể được tạo ra bởi các quá trình sinh học.
Sứ mệnh trên Sao Hỏa: Xe tự hành Perseverance, hạ cánh năm 2021, đang thực hiện nhiệm vụ cốt lõi là tìm kiếm dấu hiệu của sự sống vi sinh vật cổ đại và thu thập các mẫu đất đá để một sứ mệnh trong tương lai mang về Trái Đất phân tích.
Hướng tới các Mặt trăng Băng giá: NASA đang lên kế hoạch cho các sứ mệnh tương lai như Europa Clipper để khám phá mặt trăng của Sao Mộc và các đề xuất cho sứ mệnh Enceladus Orbilander để tìm kiếm sự sống trực tiếp trong các cột vật chất phun ra từ mặt trăng này.
Tóm lại, dù Anonymous đã sai về một thông báo giật gân, họ đã đúng khi cảm nhận được sự sôi động của lĩnh vực này. NASA và cộng đồng khoa học thế giới không tìm thấy bằng chứng cụ thể nào về người ngoài hành tinh, nhưng họ đã xác định được những nơi hứa hẹn nhất để tìm kiếm và đang phát triển những công cụ mạnh mẽ chưa từng có để thực hiện điều đó. Câu hỏi "Liệu chúng ta có đơn độc không?" vẫn chưa có lời giải, nhưng chúng ta đang ở gần câu trả lời hơn bao giờ hết.
