 |
| Ảnh: các thiên thạch rơi vào trái đất mỗi ngày, nhưng đa số là nhỏ và bị cháy hoặc nổ tung khi ma sát với bầu khi quyển Trái đất . Tuy nhiên các Thiên thạch có kích thước lớn hơn sẽ không bị cháy hết, chúng sẽ đâm vào bè mặt hành tinh gây ra thảm họa diệt vong. |
Mục Tiêu Của Sứ Mệnh DART: Phòng Bị Cho Tương Lai
Dự án DART là một nỗ lực chung giữa NASA và Phòng thí nghiệm Vật lý Ứng dụng Johns Hopkins, ra đời với một mục tiêu rõ ràng: lần đầu tiên trong lịch sử, thử nghiệm một phương pháp làm chệch hướng một tiểu hành tinh trong không gian. Đây không phải là một sứ mệnh phản ứng với một mối đe dọa sắp xảy ra, mà là một bước đi chủ động, chứng minh rằng nhân loại có khả năng tự vệ trước những hiểm họa tiềm tàng từ vũ trụ.
Như Lindley Johnson, nhân viên Phòng vệ Hành tinh của NASA, đã từng nói: "DART là sứ mệnh đầu tiên của NASA chứng minh kỹ thuật tác động học, một bước quan trọng để bảo vệ Trái Đất."
Kỹ Thuật "Tác Động Học": Một Cú Huých Để Cứu Thế Giới
Phương pháp mà DART thử nghiệm được gọi là "kỹ thuật tác động học" (kinetic impactor). Nguyên lý của nó khá đơn giản nhưng vô cùng hiệu quả.
Hãy tưởng tượng, bạn không cố gắng "phá hủy" một tảng đá khổng lồ đang lao tới, mà chỉ cần dùng một lực đủ mạnh để "huých" nhẹ vào nó. Cú huých này chỉ làm thay đổi vận tốc của tiểu hành tinh một phần cực nhỏ. Tuy nhiên, vì các vật thể trong không gian di chuyển trên một quãng đường dài hàng triệu km trong nhiều năm, sự thay đổi nhỏ về vận tốc ban đầu sẽ tạo ra một độ lệch quỹ đạo khổng lồ theo thời gian. Cú huých nhỏ hôm nay có thể khiến tiểu hành tinh đi chệch khỏi Trái Đất hàng trăm nghìn km trong tương lai.
Didymos và Dimorphos: Sàn Diễn Hoàn Hảo
Để thử nghiệm kỹ thuật này, NASA đã chọn một mục tiêu lý tưởng: hệ tiểu hành tinh đôi Didymos. Hệ thống này bao gồm:
Didymos: Tiểu hành tinh chính, có đường kính khoảng 780 mét.
Dimorphos: Một tiểu hành tinh nhỏ hơn quay quanh Didymos như một mặt trăng, với đường kính khoảng 160 mét.
Việc chọn một hệ đôi là một quyết định thiên tài. Thay vì phải đo lường sự thay đổi quỹ đạo cực nhỏ của cả hệ thống quanh Mặt Trời (một việc rất khó khăn), các nhà khoa học chỉ cần quan sát sự thay đổi trong quỹ đạo của Dimorphos quanh Didymos. Sự thay đổi này lớn hơn nhiều và có thể được đo lường chính xác bằng các kính thiên văn trên Trái Đất.
Vụ Va Chạm Lịch Sử và Kết Quả Vượt Mong Đợi
Vào ngày 26 tháng 9 năm 2022, sau hành trình 10 tháng, tàu vũ trụ DART (có kích thước bằng một chiếc tủ lạnh) đã thực hiện thành công sứ mệnh của mình. Nó đã lao vào tiểu hành tinh Dimorphos với tốc độ kinh hoàng khoảng 22.530 km/h (6.25 km/giây).
Kết quả là một thành công vang dội:
Mục tiêu ban đầu: Các nhà khoa học hy vọng cú va chạm sẽ làm thay đổi chu kỳ quỹ đạo của Dimorphos ít nhất 73 giây.
Kết quả thực tế: Cú va chạm đã rút ngắn chu kỳ quỹ đạo của Dimorphos quanh Didymos tới 32 phút (từ 11 giờ 55 phút xuống còn 11 giờ 23 phút).
Con số này đã chứng minh một cách thuyết phục rằng kỹ thuật tác động học không chỉ hoạt động, mà còn có hiệu quả cao hơn nhiều so với tính toán. Andy Cheng, một trong những người đứng đầu sứ mệnh, đã khẳng định: "DART đã chỉ ra cách thức để bảo vệ Trái Đất khỏi một tiểu hành tinh bằng cách làm lệch hướng vật thể nguy hiểm để nó bay theo hướng khác."
Sự kiện này không chỉ được theo dõi từ Trái Đất mà còn được ghi lại bởi một vệ tinh nhỏ của Ý tên là LICIACube, vốn đã tách ra khỏi DART trước đó. Các kính thiên văn không gian James Webb và Hubble cũng đã chụp lại những hình ảnh ngoạn mục về đám mây bụi khổng lồ bung ra từ vụ va chạm.
Giờ đây, nhân loại có thể tự tin rằng chúng ta không còn bất lực trước những mối đe dọa từ không gian. Sứ mệnh DART đã biến khoa học viễn tưởng thành hiện thực, trao cho chúng ta công cụ đầu tiên trong kho vũ khí phòng thủ hành tinh.
