19/12/2019

Từ "Tấm Bằng Lái" Đầu Tiên Đến Chinh Phục Sao Hỏa: Hành Trình Lịch Sử Của Robot Tự Hành Perseverance

Vào cuối năm 2019, một cột mốc quan trọng đã diễn ra trong căn phòng sạch tại Phòng thí nghiệm Sức đẩy Phản lực (JPL) của NASA ở Pasadena, California. Robot tự hành thế hệ mới nhất, khi đó mang tên dự án Mars 2020, đã vượt qua bài kiểm tra lái xe đầu tiên. NASA đã tự hào thông báo rằng robot của họ đã "lấy được bằng lái xe" – một phép ẩn dụ cho việc nó đã sẵn sàng cho hành trình vĩ đại đến Hành tinh Đỏ.


Giờ đây, nhìn lại từ năm 2025, chúng ta biết rằng "bài thi" đó chỉ là bước khởi đầu cho một trong những sứ mệnh khám phá không gian thành công và tham vọng nhất của nhân loại. Robot đó, giờ đây nổi tiếng khắp thế giới với cái tên Perseverance (Nghị Lực), đã và đang viết nên những trang sử mới trên bề mặt Sao Hỏa.

Cột Mốc "Bằng Lái Xe" Năm 2019

Bài kiểm tra lái xe vào tháng 12 năm 2019 là một khoảnh khắc quyết định. Lần đầu tiên, cỗ máy nặng hơn 1.000 kg này tự di chuyển bằng sáu bánh xe của chính nó. Trong môi trường được kiểm soát nghiêm ngặt của cơ sở lắp ráp, Perseverance đã lăn tới, quay 360 độ và vượt qua các con dốc nhỏ. Thử nghiệm này đã xác nhận rằng toàn bộ hệ thống di động – từ động cơ, hệ thống lái, thuật toán tự hành cho đến hệ thống treo phức tạp – đều hoạt động hoàn hảo. Đó là lời khẳng định cuối cùng rằng cỗ máy đã sẵn sàng cho những thử thách khắc nghiệt trên địa hình Sao Hỏa.

Perseverance - Một Cỗ Máy Khoa Học Tối Tân

Perseverance không chỉ là một phiên bản nâng cấp của người tiền nhiệm nổi tiếng Curiosity. Nó là một phòng thí nghiệm địa chất và sinh học vũ trụ di động, được trang bị những công nghệ tiên tiến nhất.

  • Nguồn năng lượng hạt nhân: Giống như Curiosity, Perseverance sử dụng Máy phát điện đồng vị phóng xạ đa nhiệm (MMRTG). Thiết bị này chuyển đổi nhiệt lượng từ sự phân rã tự nhiên của plutonium-238 thành điện năng. Điều này mang lại cho robot một nguồn năng lượng ổn định và bền bỉ trong ít nhất 14 năm, cho phép nó hoạt động suốt ngày đêm và qua cả mùa đông khắc nghiệt của Sao Hỏa mà không phụ thuộc vào ánh sáng Mặt Trời.

  • Mục tiêu khoa học đột phá: Nhiệm vụ chính của Perseverance là tìm kiếm dấu hiệu của sự sống cổ đại (sinh học vũ trụ). Nó được trang bị một bộ công cụ tinh vi để phân tích thành phần hóa học và khoáng vật của đá, tìm kiếm các dấu hiệu sinh học tiềm năng.

  • Sứ mệnh lấy mẫu đầu tiên: Đây là nhiệm vụ mang tính cách mạng nhất. Perseverance được trang bị một hệ thống khoan có khả năng thu thập các lõi đá và đất, niêm phong chúng trong các ống titan siêu sạch, và đặt chúng tại các địa điểm được chọn trên bề mặt Sao Hỏa. Những mẫu vật này sẽ được một sứ mệnh trong tương lai thu thập và lần đầu tiên mang trở về Trái Đất để phân tích.

Hành Trình Đến Sao Hỏa và Những Thành Tựu Lịch Sử

Đúng như kế hoạch, Perseverance đã được phóng lên vào tháng 7 năm 2020. Sau một hành trình dài, nó đã thực hiện màn hạ cánh "7 phút kinh hoàng" ngoạn mục và đáp xuống thành công tại Miệng núi lửa Jezero vào tháng 2 năm 2021. Jezero được chọn vì các bằng chứng cho thấy nơi đây từng là một hồ nước cổ đại với một châu thổ sông, một môi trường lý tưởng để tìm kiếm dấu vết sự sống.

Kể từ khi hạ cánh, Perseverance đã đạt được những thành tựu vượt bậc:

  • Thu thập mẫu vật: Nó đã thu thập thành công hàng chục mẫu đá và khí quyển, tạo ra một bộ sưu tập vô giá đang chờ được mang về Trái Đất.

  • Khám phá châu thổ sông cổ đại: Robot đã tìm thấy các hợp chất hữu cơ phức tạp trong đá trầm tích, đây không phải là bằng chứng của sự sống, nhưng là những khối xây dựng cần thiết cho sự sống.

  • Mang theo "người bạn đồng hành": Perseverance không đi một mình. Nó đã mang theo máy bay trực thăng Ingenuity (Tài Tình). Ingenuity đã làm nên lịch sử khi thực hiện chuyến bay có điều khiển, sử dụng động cơ đầu tiên trên một hành tinh khác, chứng minh khả năng thám hiểm trên không tại Sao Hỏa.

  • Tạo ra Oxy: Thiết bị thử nghiệm MOXIE trên robot đã lần đầu tiên tạo ra oxy thành công từ bầu khí quyển Sao Hỏa vốn chủ yếu là carbon dioxide, một bước tiến quan trọng cho các sứ mệnh có con người trong tương lai.

Vào năm 2019, người ta cho rằng Mars 2020 sẽ thay thế Curiosity "sắp hết năng lượng". Nhưng trên thực tế, Curiosity đã chứng tỏ sự bền bỉ đáng kinh ngạc và vẫn đang hoạt động tích cực cho đến tận hôm nay. Perseverance không phải là sự thay thế, mà là sự tiếp nối và mở rộng di sản vĩ đại mà Curiosity đã tạo ra, đưa cuộc tìm kiếm của chúng ta lên một tầm cao mới.