Trong những câu chuyện rùng rợn được kể về rừng rậm Amazon, có lẽ không có sinh vật nào gây ra nỗi sợ hãi nguyên thủy cho nam giới hơn loài cá Candiru (Vandellia cirrhosa). Lời đồn kể rằng con cá nhỏ bé, nhầy nhụa này có một sở thích kinh hoàng: bơi ngược dòng nước tiểu và chui vào niệu đạo của người, sau đó hút máu từ bên trong.
Nhưng sự thật khoa học đằng sau câu chuyện này lại phức tạp và ít đáng sợ hơn rất nhiều.
Đây là cá Candiru một loài sống ở Brazil
Chân Dung Thật Của Kẻ Ký Sinh
Candiru là một loài cá da trơn ký sinh, sống ở lưu vực sông Amazon. Chúng có thân hình nhỏ, gần như trong suốt, khiến chúng rất khó bị phát hiện trong làn nước đục.
Cuộc sống thực của chúng: Candiru là một loài chuyên hút máu (hematophage), nhưng con mồi ưa thích của chúng không phải là con người, mà là mang của các loài cá lớn hơn.
Cơ chế hoạt động: Chúng sử dụng các giác quan cực nhạy để phát hiện amoniac và urê - những chất thải được cá lớn thải ra từ mang. Khi xác định được mục tiêu, Candiru sẽ lao tới, bơi vào khoang mang của con cá chủ.
"Mỏ neo" chết chóc: Một khi đã vào trong, nó sẽ xòe ra một loạt các gai nhọn ngược ở trên đầu để tự neo chặt vào bên trong mang, khiến việc gỡ nó ra gần như là không thể. Từ đó, nó bắt đầu hút máu của nạn nhân.
Nguồn Gốc Của Huyền Thoại Đô Thị
Vậy, câu chuyện kinh dị về việc chúng tấn công con người từ đâu ra?
Giả thuyết: Lời đồn cho rằng, khi một người đi tiểu xuống sông, con cá Candiru sẽ nhầm lẫn urê trong nước tiểu của người với urê từ mang cá và bơi ngược dòng nước tiểu để chui vào niệu đạo.
Sự thật khoa học: Hầu hết các nhà khoa học và chuyên gia ngày nay đều cho rằng đây là một huyền thoại đô thị (urban legend).
Bằng chứng cực hiếm: Chỉ có duy nhất một trường hợp được ghi nhận vào năm 1997, nhưng trường hợp này bị rất nhiều chuyên gia nghi ngờ về tính xác thực do có nhiều điểm mâu thuẫn và phi lý.
Tính phi vật lý: Các nghiên cứu sau này, như của nhà nghiên cứu Stephen Spotte, đã chỉ ra rằng việc một con cá bơi ngược lại một dòng nước tiểu mạnh là gần như không thể về mặt vật lý. Hơn nữa, các thí nghiệm cho thấy Candiru dường như không bị thu hút bởi amoniac của động vật có vú.
Vậy, Bạn Có Cần Phải Lo Lắng Không?
Câu trả lời là không. Khả năng bạn bị một con cá Candiru tấn công theo cách được đồn đại là gần như bằng không. Trong thực tế, khi bơi ở sông Amazon, bạn sẽ phải lo lắng về những mối nguy hiểm có thật và thường xuyên hơn nhiều, như cá Piranha, lươn điện, hoặc các loại vi sinh vật gây bệnh.
Kết luận: Candiru là một loài ký sinh có thật và cực kỳ thú vị, một minh chứng cho sự đa dạng đến kỳ lạ của sự sống. Tuy nhiên, danh tiếng của nó như một "con ma cà rồng hút máu dương vật" phần lớn chỉ là một câu chuyện kinh dị được thêu dệt, một huyền thoại của rừng rậm Amazon, chứ không phải là một mối đe dọa thực sự đối với con người.
