Vào giữa năm 2021, khi Android 12 đang trong giai đoạn thử nghiệm beta, một sự thay đổi đã gây ra một làn sóng phản đối trong cộng đồng người dùng Android thuần túy. Google đã quyết định loại bỏ các tùy chọn tùy chỉnh chi tiết như thay đổi phông chữ, hình dạng biểu tượng và màu sắc nhấn, những tính năng đã từng rất được yêu thích trên các phiên bản Android trước.
Quyết định này được đưa ra để dọn đường cho Material You, hệ thống chủ đề động hoàn toàn mới của Google. Nhưng đối với nhiều người, đây là một bước lùi, đi ngược lại với chính triết lý "tự do tùy biến" đã làm nên tên tuổi của Android.
Sự Biến Mất Của "Styles & Wallpapers"
Trước Android 12, người dùng điện thoại Google Pixel có một mục gọi là "Styles & Wallpapers" (Kiểu và Hình nền). Tại đây, họ có thể tự do "độ" lại giao diện của mình bằng cách:
Thay đổi phông chữ hệ thống.
Chọn hình dạng biểu tượng (tròn, vuông, giọt nước, v.v.).
Chọn màu sắc nhấn cho các nút và thanh trượt trong giao diện.
Đây là những công cụ cho phép người dùng tạo ra một chiếc điện thoại thực sự mang dấu ấn cá nhân. Tuy nhiên, kể từ các bản beta của Android 12, toàn bộ các tùy chọn này đã biến mất, chỉ để lại khả năng thay đổi hình nền và kích thước lưới ứng dụng.
Lời Giải Thích Của Google và Phản Ứng Của Cộng Đồng
Sự thay đổi này đã khiến nhiều người dùng thất vọng và tạo ra một chủ đề nóng trên Công cụ Theo dõi Vấn đề (Issue Tracker) của Google. Họ phàn nàn rằng sự thay đổi này "đã phá hủy rất nhiều sức hấp dẫn của điện thoại Android và Google thuần túy".
Google sau đó đã đưa ra một câu trả lời chính thức, xác nhận việc loại bỏ này là có chủ đích:
"Các tính năng kiểu tùy chỉnh (phông chữ, hình dạng biểu tượng, gói biểu tượng và màu nhấn) đang được thay thế bằng tính năng chủ đề động mới mà chúng tôi đang giới thiệu... Chúng tôi thấy tính năng chủ đề "động" mới hiện đại và thông minh hơn. Một trải nghiệm đơn giản và thú vị mà chúng tôi hy vọng tất cả người dùng có thể tận hưởng."
Về cơ bản, Google đã hy sinh khả năng tùy biến chi tiết của người dùng để đổi lấy một trải nghiệm thống nhất, thông minh và tự động hơn với Material You. Hệ thống mới này sẽ tự động trích xuất các màu sắc từ hình nền của bạn và áp dụng chúng một cách hài hòa lên toàn bộ giao diện hệ thống.
Di Sản và Hậu Quả Lâu Dài
Nhìn lại từ năm 2025, quyết định của Google đã tạo ra những tác động lâu dài:
Material You trở thành tiêu chuẩn: Hệ thống chủ đề động đã thành công và trở thành một phần cốt lõi của Android. Nó đã được cải tiến qua các phiên bản Android 13 và 14, mang lại nhiều bảng màu hơn và sự tích hợp sâu hơn vào các ứng dụng của bên thứ ba.
Sự khác biệt giữa Android thuần và các hãng khác: Trong khi Google theo đuổi sự tối giản và tự động, các nhà sản xuất khác như Samsung (với One UI) và Xiaomi (với HyperOS) lại đi theo hướng ngược lại. Họ không chỉ giữ lại mà còn tăng cường các tùy chọn tùy chỉnh chi tiết, cho phép người dùng thay đổi phông chữ, gói biểu tượng, và nhiều thứ khác thông qua các cửa hàng chủ đề của riêng họ. Điều này tạo ra một sự phân hóa rõ rệt: nếu bạn muốn một trải nghiệm đơn giản và thông minh, hãy chọn Pixel. Nếu bạn muốn "vọc vạch" và tùy biến sâu, hãy chọn các hãng khác.
Sự trỗi dậy của các launcher bên thứ ba: Đối với những người dùng Android thuần muốn lấy lại khả năng tùy biến đã mất, các launcher của bên thứ ba như Nova Launcher hay Niagara Launcher càng trở nên quan trọng hơn, cung cấp các công cụ mạnh mẽ để thay đổi gần như mọi khía cạnh của màn hình chính.
Kết luận:
Việc Android 12 loại bỏ các tùy chọn tùy chỉnh chi tiết là một canh bạc của Google – đánh đổi sự tự do của người dùng để đổi lấy một tầm nhìn thẩm mỹ mới, thống nhất và thông minh hơn. Mặc dù ban đầu đã gây ra nhiều tranh cãi, nhưng nó đã định hình lại trải nghiệm Android thuần trong nhiều năm sau đó. Nó buộc người dùng phải đưa ra một lựa chọn rõ ràng hơn: hoặc tin tưởng vào sự tự động hóa tinh tế của Google, hoặc tìm đến các nhà sản xuất khác để có được sự tự do tùy biến tuyệt đối.
