 |
| Ảnh: Cá vẹt ngủ |
Tuy nhiên, "giấc ngủ" của cá và các loài động vật khác lại không giống hệt như của con người. Đó là một trạng thái nghỉ ngơi, giảm hoạt động và giảm phản ứng với môi trường xung quanh.
Những "Chiếc Giường" Độc Đáo Dưới Nước
Mỗi loài cá lại có những cách ngủ độc đáo của riêng mình để đảm bảo an toàn trong khi nghỉ ngơi.
1. Cá Vẹt và "Túi Ngủ" Bằng Chất Nhầy: Loài cá vẹt có một trong những tập tính ngủ kỳ lạ và thông minh nhất. Trước khi chìm vào giấc ngủ, chúng sẽ tiết ra một lớp chất nhầy bao bọc quanh toàn bộ cơ thể, tạo thành một cái kén hay một "túi ngủ" trong suốt. Chiếc túi này có hai công dụng chính:
Hệ thống cảnh báo sớm: Bất kỳ kẻ săn mồi nào, như cá chình moray, muốn tấn công sẽ phải chọc thủng lớp màng nhầy này trước, tạo ra rung động đủ để đánh thức cá vẹt và giúp nó có thời gian tẩu thoát.
Lá chắn bảo vệ: Nó cũng giúp bảo vệ cá khỏi các loài ký sinh trùng nhỏ, như các loài giáp xác, vốn có thể dễ dàng bám vào cá khi chúng đang bất động.
2. Cá Mập Galápagos và "Phòng Ngủ" Dưới Nước: Ngay cả những kẻ săn mồi hàng đầu như cá mập cũng cần phải ngủ. Loài cá mập Galápagos thường ngủ thành từng nhóm nhỏ trong các "hang động" – những đường hầm hoặc hốc đá san hô, thậm chí ở cả những vùng nước nông. Trong trạng thái này, chúng gần như bất động, chỉ có dòng nước chảy qua mang để duy trì hô hấp. Một nhà tự nhiên học từng kể lại trải nghiệm lặn biển và được chỉ cho thấy một nhóm cá mập đang ngủ. Khi ông nhẹ nhàng dùng chân chạm vào một con, cả đàn đã "tỉnh dậy" ngay lập tức và hoảng hốt phóng đi.
Thách Thức Trong Việc Định Nghĩa "Giấc Ngủ"
Làm thế nào để các nhà khoa học nhận biết và xác định được giấc ngủ đối với một loạt các loài động vật đa dạng như vậy? Đây là một vấn đề khá khó khăn. Các tiêu chí chung thường bao gồm:
Một tư thế nghỉ ngơi đặc trưng.
Giảm thiểu hoạt động.
Tăng ngưỡng phản ứng (khó bị đánh thức hơn so với khi đang nghỉ ngơi bình thường).
Trạng thái này có thể nhanh chóng được đảo ngược (khác với hôn mê).
 |
| Ảnh: Cá mập Galápagos đang ngủ |
Để tìm hiểu sâu hơn, có rất nhiều nguồn thông tin khoa học uy tín được trình bày một cách dễ hiểu. Ví dụ như trong một số video khoa học phổ thông, các nhà khoa học như Tiến sĩ Kiki Sanford đã giải thích các tiêu chí này một cách rất chắc chắn và có uy tín. Tiến sĩ Kiki là một nhà sinh vật học có bằng tiến sĩ, người đã dành sự nghiệp của mình để truyền thông khoa học, giúp những người không chuyên có thể tiếp cận và cảm thấy khoa học là một thứ gì đó thú vị. Công việc của cô đã được công nhận bởi các tổ chức khoa học danh giá, cho thấy tầm quan trọng của việc giải thích các khái niệm phức tạp một cách chính xác nhưng vẫn hấp dẫn.
Tóm lại, dù chúng không nhắm mắt hay ngáy ngủ, loài cá chắc chắn có những khoảng thời gian nghỉ ngơi thiết yếu, một dạng giấc ngủ đã được tiến hóa để phù hợp với cuộc sống đầy rẫy nguy hiểm dưới lòng đại dương.
