Blogtheanh (11/8/2025): Trong một trong những công bố được mong đợi và gây tiếng vang nhất của ngành thiên văn học hiện đại, các nhà khoa học sử dụng Kính viễn vọng Không gian James Webb (JWST) của NASA đã phát hiện một phân tử đặc biệt trong bầu khí quyển của một ngoại hành tinh xa xôi, làm dấy lên những cuộc thảo luận sôi nổi về khả năng tồn tại sự sống ngoài Trái Đất.
Hành tinh được đề cập là K2-18b, nằm cách chúng ta khoảng 120 năm ánh sáng trong chòm sao Sư Tử. Phân tử được phát hiện là Dimethyl Sulfide (DMS) – một hợp chất mà trên hành tinh của chúng ta, chủ yếu chỉ được tạo ra bởi các sinh vật sống.
Mặc dù các nhà khoa học nhấn mạnh rằng đây chưa phải là bằng chứng xác thực về sự sống ngoài hành tinh, nhưng nó được xem là một trong những "dấu hiệu sinh học" (biosignature) tiềm năng mạnh mẽ nhất từng được tìm thấy.
K2-18b: Một "Thế giới Đại dương" tiềm năng
K2-18b không phải là một bản sao của Trái Đất. Nó lớn hơn hành tinh của chúng ta khoảng 8,6 lần về khối lượng và thuộc một loại hành tinh được gọi là "Hành tinh Hycean" (kết hợp giữa Hydrogen và Ocean - hydro và đại dương). Các nhà khoa học giả thuyết rằng đây là một thế giới được bao phủ bởi một đại dương nước lỏng khổng lồ, bên dưới một bầu khí quyển giàu hydro.
Trước khi phát hiện DMS, các quan sát của Kính viễn vọng James Webb đã tìm thấy sự hiện diện của khí metan (CH4) và carbon dioxide (CO2) trong khí quyển của K2-18b. Sự kết hợp của các phân tử này, cùng với việc thiếu vắng amoniac, càng củng cố thêm giả thuyết về một đại dương nước bên dưới. Những điều kiện này khiến K2-18b trở thành một đối tượng hấp dẫn trong cuộc tìm kiếm các môi trường có thể hỗ trợ sự sống.
Dimethyl Sulfide (DMS) - Tại sao phân tử này lại đặc biệt?
Phát hiện làm thay đổi cuộc chơi chính là việc tìm thấy dấu vết của Dimethyl Sulfide (DMS). Điều khiến DMS trở nên đặc biệt quan trọng là nguồn gốc của nó trên Trái Đất. Tại đây, DMS không được tạo ra từ các quá trình địa chất hay hóa học thông thường. Thay vào đó, nó được sản xuất với số lượng lớn bởi các sinh vật sống, đặc biệt là các loài thực vật phù du (phytoplankton) trong môi trường biển.
Giáo sư Nikku Madhusudhan từ Đại học Cambridge, người đứng đầu nghiên cứu, cho biết: "Trên Trái Đất, DMS chỉ được tạo ra bởi sự sống. Phần lớn DMS trong khí quyển Trái Đất được phát ra từ thực vật phù du trong môi trường biển."
Do đó, việc tìm thấy DMS trên một hành tinh có đại dương tiềm năng là một dấu hiệu cực kỳ đáng chú ý. Nó gợi ý rằng một quá trình tương tự như sinh học trên Trái Đất có thể đang diễn ra ở một nơi xa xôi trong vũ trụ.
Sự thận trọng của khoa học và những bước tiếp theo
Cộng đồng khoa học luôn đề cao sự thận trọng. Các nhà nghiên cứu nhấn mạnh rằng phát hiện về DMS hiện vẫn được coi là "ít chắc chắn" hơn so với các phân tử khác và cần được xác nhận thêm. Có thể có những quá trình hóa học hoặc địa chất chưa từng được biết đến có khả năng tạo ra DMS trong điều kiện đặc thù của K2-18b.
Để làm rõ điều này, nhóm nghiên cứu sẽ tiếp tục sử dụng các công cụ mạnh mẽ của Kính viễn vọng James Webb, đặc biệt là máy quang phổ MIRI (Mid-Infrared Instrument), để quan sát K2-18b một lần nữa. Mục tiêu của các cuộc quan sát trong tương lai là xác thực sự hiện diện của DMS một cách chắc chắn và tìm kiếm các phân tử mang dấu ấn sinh học khác.
Bất kể kết quả cuối cùng ra sao, khám phá này đã chứng tỏ năng lực phi thường của Kính viễn vọng James Webb. Lần đầu tiên trong lịch sử, chúng ta không chỉ có thể nhìn thấy các ngoại hành tinh mà còn có thể "ngửi" được thành phần hóa học trong bầu khí quyển của chúng với độ chi tiết chưa từng có. Điều này mở ra một chương hoàn toàn mới trong hành trình tìm kiếm câu trả lời cho câu hỏi lớn nhất: "Liệu chúng ta có đơn độc trong vũ trụ không?".
