Các nhà khoa học đã phân tích dữ liệu từ dự án UK Biobank của gần 400.000 người trong độ tuổi từ 40 đến 69. Họ phát hiện ra rằng những người có khuynh hướng di truyền về việc ngủ trưa thường xuyên có tổng thể tích não lớn hơn. Sự khác biệt về thể tích não giữa những người thường xuyên ngủ trưa và những người không ngủ trưa tương đương với 2,6 đến 6,5 năm lão hóa.
Nói cách khác, một người 55 tuổi có thói quen ngủ trưa có thể có thể tích não tương đương với một người 48.5 tuổi không có thói quen này.
Cơ chế đằng sau Lợi ích của Giấc ngủ ngắn
Thể tích não lớn hơn là một chỉ số quan trọng của sức khỏe não bộ tốt và có liên quan đến nguy cơ mắc các bệnh thoái hóa thần kinh (như Alzheimer) thấp hơn. Giấc ngủ ngắn góp phần vào sức khỏe não bộ thông qua một số cơ chế chính:
Củng cố Trí nhớ: Trong khi ngủ, não bộ sẽ xử lý và củng cố những thông tin đã học được trong ngày, chuyển ký ức từ bộ nhớ ngắn hạn sang bộ nhớ dài hạn. Một giấc ngủ ngắn có thể tăng cường đáng kể quá trình này, giúp cải thiện khả năng học tập và ghi nhớ.
Thải độc cho Não bộ: Giấc ngủ, kể cả giấc ngủ ngắn, sẽ kích hoạt hệ thống glymphatic - cơ chế "dọn dẹp" của não. Hệ thống này loại bỏ các protein độc hại tích tụ trong não khi chúng ta thức, bao gồm cả beta-amyloid, một loại protein có liên quan đến bệnh Alzheimer.
Thúc đẩy Tính dẻo dai Thần kinh (Neuroplasticity): Giấc ngủ hỗ trợ khả năng của não trong việc tự tái cấu trúc, hình thành các kết nối thần kinh mới. Điều này rất quan trọng cho việc học hỏi, thích nghi và phục hồi sau các tổn thương não.
Giảm căng thẳng và Điều hòa Cảm xúc: Một giấc ngủ ngắn giúp giảm mức độ cortisol (hormone gây căng thẳng), cải thiện tâm trạng và tăng cường khả năng điều chỉnh cảm xúc. Điều này giúp não hoạt động hiệu quả hơn ở các vùng vỏ não trước trán, vốn chịu trách nhiệm cho các chức năng điều hành như ra quyết định và kiểm soát sự chú ý.
Lời khuyên cho một Giấc ngủ trưa Hiệu quả
Để tối đa hóa lợi ích của việc ngủ trưa mà không ảnh hưởng đến giấc ngủ ban đêm, các chuyên gia khuyến nghị:
Thời lượng lý tưởng: Một giấc ngủ ngắn kéo dài từ 20 đến 30 phút là đủ để mang lại lợi ích phục hồi cho não bộ mà không gây ra tình trạng "quán tính giấc ngủ" (cảm giác choáng váng, mất phương hướng khi thức dậy).
Thời điểm thích hợp: Thời gian tốt nhất để ngủ trưa là vào đầu giờ chiều, thường là từ 1 giờ đến 3 giờ chiều. Đây là lúc nhịp sinh học tự nhiên của cơ thể có xu hướng giảm xuống. Ngủ trưa quá muộn có thể làm gián đoạn giấc ngủ ban đêm của bạn.
Tạo môi trường ngủ tốt: Hãy tìm một nơi yên tĩnh, tối và mát mẻ để có thể chợp mắt một cách hiệu quả.
Tóm lại, việc kết hợp một giấc ngủ ngắn vào thói quen hàng ngày là một chiến lược đơn giản, không tốn kém nhưng lại vô cùng hiệu quả để bảo vệ và tăng cường sức khỏe não bộ lâu dài, giúp duy trì sự minh mẫn và chất lượng cuộc sống khi chúng ta già đi.
